Istria to półwysep w kształcie serca, o powierzchni 3600 km2, położony na południe od Triestu we Włoszech. Swoją nazwę zawdzięcza mieszkającym tam Ilirom, którzy zostali podbici przez Rzymian w 177 r. p.n.e.
Historia Istrii w XX w. była bardzo burzliwa. Włochy otrzymały półwysep od Austro-Węgier w 1919 r., a w 1947 r. przypadł on Jugosławii. Na Istrii mieszka duża społeczność włoska. W Rijece wydawana jest nawet gazeta po włosku, La Voce del Popolo. Marszałek Tito chciał, by Triest wszedł w skład Jugosławii, ale w 1954 r. okupanci angielsko-amerykańscy zwrócili miasto Włochom, aby nie wpadło w ręce komunistów. Obecnie odcinek Koper-Piran należy do Słowenii, a pozostała część półwyspu do Chorwacji.
Riwiera istryjska, o długości 430 km, słynie ze wspaniałych śródziemnomorskich krajobrazów i klimatu. Długie lato, trwające od maja do października, przyciąga tłumy. Na północnym wybrzeżu Istrii, wokół Kopru i Izoli, koncentruje się przemysł i porty. Położona w północno-zachodnim rogu półwyspu miejscowość wypoczynkowa Umag jest nieciekawa i rozciągnięta na dużym obszarze. Novigrad jest znacznie przyjemniejszy i ciekawy historycznie. W XIV w. zesłane były tutaj Elżbieta (wdowa po Ludwiku I, od 1370 r. królu Polski) wraz z córką Marią, wdową po Zygmuncie Luksemburskim. Im dalej na południe, tym czystsza jest woda, mniej turystów, samochodów i przemysłu. Koniecznie trzeba się zatrzymać w Piranie i w Rovinju, które stanowią doskonała bazę do zwiedzania Poreća i Puli.
Podróż
Z głównych miast Istrii, Kopra i Rijeki, co kilka godzin odjeżdżają autobusy do prawie wszystkich miejscowości półwyspu. Ponieważ jeździ tam niewiele pociągów, najlepiej podróżować autobusem.
Promy – Od kwietnia do września szybkie promy Marconi włoskiej firmy Adriatica Navigatione pływają pomiędzy Triestem a Istrią, wyruszając z Triestu 6 razy w tygodniu o 8.00, wracają z Istrii po południu. Statki Marconi zawsze zawijają do Rovinja (3 godz., 19 $), natomiast do Poreća (17$) tylko w pn. i śr. od lipca do września. Statki zatrzymują się też na wyspach Brioni (24 $) i w porcie Mali Lośinj (42 $), tylko w weekendy od lipca do września. W niektórych portach pobierana jest oplata wyjazdowa i wjazdowa w wysokości 3 $. W Trieście bilety można kupić w Agemar (tel.40/363737) przy Piazza Duca degli Abruzzi 1 a.
Statek Marina towarzystwa Lośinjska Plovidba kursuje na trasie Wenecja-Zadar. Agencje turystyczne na Istrii, takie jak Kvarner Express, powinny znać jego godziny odjazdów, ale bilety być może trzeba będzie kupić na pokładzie. Marconi i Marina odpływają z miejsc zaznaczonych na mapach w tej książce jako „Odprawa celna”. Czasem znajdują się tam rozkłady jazdy. Podróż statkiem jest nieporównanie bardziej atrakcyjna niż na przykład autobusem.
POREĆ
Poreć, dawne rzymskie miasto Parentium, leży na niskim, wąskim półwyspie, mniej więcej w połowie zachodniego wybrzeża Istrii. Jest to jedno z najstarszych miast tego półwyspu. Starożytny Dekumanus, wyłożony wypolerowanymi kamieniami, nadal pełni rolę głównej ulicy miasta. Nawet po upadku Rzymu Poreć pozostał ważnym ośrodkiem chrześcijaństwa: biskup Eufrazije zbudował tu wspaniałą bazylikę, która jest jednym z najcenniejszych zabytków sztuki bizantyjskiej w Europie. Poreć jest obecnie największą miejscowością wypoczynkową na Istrii. W starej części miasta zachował się układ urbanistyczny z czasów rzymskich oraz wiele zabytków romańskich i gotyckich. Ślady minionych epok, widoczne niemal na każdym kroku, czynią to miasto niezwykle atrakcyjnym turystycznie. Wzdłuż skalistego brzegu, na północnym krańcu starego miasta, można znaleźć wiele doskonałych miejsc do kąpieli w morzu.
Orientacja
Dworzec autobusowy (z przechowalnią bagażu czynną 6.00-20.00, nd. 6.00-17.00) znajduje się dokładnie naprzeciwko przystani dla małych łodzi, za starym miastem.
Informacje
Biuro informacji turystycznej (tel.451293) znajduje się przy ulicy Zagrebaćkiej 11, a agencja turystyczna Atlas, przedstawiciel American Express – na Eufrazijeva 63.
Auto-Klub Poreć (tel.431503) mieści się w dużym, białym budynku, obok serwisu Citroena na północ od targu.
Poczta i telekomunikacja – Centrum telefoniczne znajduje się na poczcie głównej przy Trgu Slobode 14 (pn.-sb. 7.00-21.00, nd. 9.00-12.00). Numer kierunkowy do Poreća: 052.
Zwiedzanie
Stare miasto pełne jest zabytków. Ruiny dwóch rzymskich świątyń znajdują się pomiędzy Trg Marafor a zachodnim krańcem półwyspu. W 4-piętrowym Muzeum Regionalnym (codz. przez cały rok), które mieści się w starym, barokowym pałacu przy Dekumanus 9, obejrzeć można wystawy archeologiczne i historyczne (opisy w języku niemieckim i włoskim).
Główną atrakcją miasta jest bazylika Eufrazjańska z VI w., gdzie można podziwiać wspaniale zachowane złote mozaiki bizantyńskie. Również kapitele, rzeźby i architektura są wspaniałymi świadectwami dawnej świetności Poreća. Wstęp do kościoła jest bezpłatny, a za małą opłatą można zwiedzić przylegającą do niego bazylikę z okresu wczesnego chrześcijaństwa, z posadzką ozdobioną mozaikami z IV w.
Od V do poł. X, co 30 min przez całą dobę, pływają statki pasażerskie (2 $ w obie strony) do Sveti Mikola, małej wyspy położonej naprzeciwko przystani w Poreću. Statki odpływają z przystani dla małych łodzi naprzeciwko hotelu Poreć.