Szczucin

W czasie okupacji na terenie gminy Szczucin wystąpiły zorganizowane działania Polskiego Państwa Podziemnego. Wyrosły organizacje podziemne, które rozpoczęły organizacje form oporu wobec niemieckiego okupanta. Instrukcja ZWZ/AK przewidywała tworzenie na obszarze gminy placówki. W skład placówek wchodziły plutony, składające się z drużyn. Na terenie gminy organizatorem ugrupowań konspiracyjnych był Franciszek Kapel ps. „Wyżeł”, późniejszy referent wywiadu i ppor. Jan Mazur ps. „Błyskawica”. Placówka początkowo miała pseudonim „Szpak”, „Stefa”, a od 1943 r. „Stanisława”.

Dowództwo placówki „Stanisława” stanowili: kpt. Franciszek Wiatr ps. „Duch” – dowódca od marca 1941 r. do grudnia 1944 r.; ppor. mar. Józef Kijak ps. „Budrys” – z-ca dowódcy, a po jego aresztowaniu przez gestapo w 1943r. ppor. Franciszek Dzięgiel ps. „Zygzak”.

Stan placówki wynosił 7 plutonów, 2 sekcje, 21 drużyn i 444 żołnierzy konspiracji. Szczucińska placówka AK wchodziła w skład obwodu AK w Dąbrowie Tarnowskiej ps. „Drewniaki”, którego dowódcą był kpt Władysław Kabat ps. „Brzechwa”.

Po klęsce wrześniowej na terenie powiatu dąbrowskiego ludowcy przystąpili do organizowana podziemia. Szczególnie mocno w tę działalność zaangażował się Stanisław Klimczak ze Słupca ps. „Żelazny”, który przeprowadził szereg konsultacji w środowisku ludowo-wiciowym i w ich wyniku powstało polityczne kierownictwo konspiracyjnego ruchu ludowego. Stanisław Klimczak w 1941 r. został powołany na stanowisko Powiatowego Delegata Rządu, czyli został konspiracyjnym starostą. „Żelazny” doświadczył rodzinnej tragedii, ponieważ w dramatycznych okolicznościach z rąk okupanta stracił jedynego syna i żonę.

W 1944 r. na kilka miesięcy zatrzymał się front w rejonie Szczucina. Niemcy rozpoczęli wysiedlanie ludności z gminy Szczucin. Miejscowości, które znalazły się w pasie przyfrontowym zostały zniszczone. Ofensywa wojsk radzieckich w styczniu 1945 r. spowodowała wyzwolenie spod okupacji niemieckiej.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej na teren gminy Szczucin, podobnie jak w całej Polsce rozpoczął się czas, który historycy określają jako „utrwalanie władzy ludowej”. Władze komunistyczne przystąpiły do wyeliminowania silnego na tym terenie ruchu ludowego, który utrudniał im przejmowanie władzy w gminie oraz przeciwstawiał się kolektywizacji rolnictwa. Wspomniany wcześniej Stanisław Klimczak w lipcu 1950 r. zostaje aresztowany, a dom poddany gruntownej rewizji. Po krótkiej rozprawie wymierzono mu karę pięciu lat więzienia. Mieszkańcy Słupca wystosowali petycję do władz ZSL w Warszawie, która narobiła sporego zamieszania i przyczyniła się do zwolnienia ludowca z więzienia.

Szczucin w latach pięćdziesiątych stał się przemysłowym ośrodkiem regionu. Wtedy to powstało wiele zakładów przemysłowych, które zatrudniały pracowników ze Szczucina i okolicznych wsi. Do zakładów zatrudniających kilkuset pracowników zaliczymy: Państwowy Ośrodek Maszynowy w Lubaszu (1950 r.), Zakład Wyrobów Azbestowo-Cementowych (1959 r.), Filia Krakowskich Zakładów Elektronicznych „Telpod” (1970 r.). Stosunkowo liczną ilość osób zatrudniała Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” (potocznie GS), która zajmowała się działalnością gospodarczą na terenie gminy oraz aktywizacją lokalnej społeczności.

Powstanie tak dużej ilości zakładów produkcyjnych zaowocowało zmianą struktury społeczno-zawodowej Szczucina. Coraz więcej osób w miasteczku żyło z pracy najemnej. To powodowało, że Szczucin zaczął coraz bardziej przypominać środowisko miejskie. Od 1 stycznia 2009 r. Szczucin stał się drugim miastem w powiecie dąbrowskim.
Obecnie szkolnictwo średnie reprezentowane jest przez Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Rutyny.

W czasach PRL-u nastąpiły też zmiany w organizacji parafii Szczucin. W 1950 r. biskup tarnowski Jan Stepa utworzył nową parafię w Delastowicach. Rok późnej ten sam biskup erygował nową parafię w Wólce Mędrzechowskiej, a biskup Jerzy Ablewicz w 1981 r. utworzył parafię w Borkach. Jako ostatnia powstała parafia w Zabrniu.